Mediation is te duur!

Partijen die willen scheiden, maar ook werkgevers die een arbeidsconflict hebben met een medewerker, worstelen regelmatig met de prijs van een mediation. Wat is nou een reële prijs? De prijs van een mediation wordt beïnvloed door o.a. de volgende factoren:

• direct persoonlijk contact of indirect contact (online-­mediation);
• pakketprijs of uurprijs;
• wel of niet werken met gesubsidieerde rechtsbijstand;
• plaats van de mediation (eigen ruimte, ruimte inhuren, bij partij(en) thuis);
• de duur van de mediation welke weer beïnvloed wordt door:
• kwaliteit van de mediator;
• bereidheid van de partijen om constructief mee te werken aan een oplossing.

In het navolgende wil ik op bovenstaande factoren eens nader ingaan. 

Persoonlijke mediation of online mediation, voor wie werkt het?

Online mediation is geschikt in situaties waar bijvoorbeeld afstand en reistijd een belangrijke rol speelt, of als een conflict (nog) te pijnlijk om elkaar onder ogen te komen (dit kan in de loop van het proces veranderen). Maar ook als partijen het erg lastig vinden hun gevoelens mondeling te uiten en er daarom voor kiezen dit schriftelijk te doen.
Mogelijke voordelen van online mediation zijn dat je geen vrij hoeft te nemen voor gesprekken en in je eigen tijd e‐mails kunt beantwoorden en je eigen verhaal kan vertellen. Je hebt daar dan ook wat meer tijd omdat je niet direct (emotioneel) hoeft te reageren.
Online mediation heeft echter zeker ook nadelen. Veel oorzaken van conflicten zijn de communicatie, en bij communicatie wordt 80% beïnvloed door de non-­verbale communicatie oftewel de lichaamstaal en gezichtsuitdrukking. Bij het geschreven woord missen we dat! Het is eenvoudig om door geschreven tekst op het verkeerde been gezet te worden, of dit nu bewust of onbewust gebeurt. En dat gebeurd toch veel.
Ook het feit dat je ervaart dat het conflict emotioneel iets doet met iemand kan bijdragen aan het vinden van een oplossing voor het conflict.
Mocht je in eerste instantie kiezen voor online mediation zal dit toch altijd ook gecombineerd moeten worden met persoonlijke gesprekken want dat is uiteindelijk toch de situatie in de praktijk.

Pakketprijs of uurprijs?

Het uurloon van een mediator ligt gemiddeld op ruim € 150,- per uur, vaak ergens tussen de € 90,-­ en € 250,-­ per uur. Er zijn ook mediators waarmee je in overleg één vast tarief kan afspreken. Dit is afhankelijk van de inschatting van zowel partijen als mediator van de tijd die nodig is om partijen te begeleiden naar een oplossing. Wanneer partijen vragen om een pakketprijs willen ze graag duidelijkheid over de kosten. En dat is natuurlijk heel begrijpelijk. Het is dan echter wel belangrijk te weten wat in die pakketprijs zit: hoeveel uren kan/mag de mediation duren, welke handelingen mag ik daarbij verwachten, wel of geen reis‐ en accommodatiekosten, hoe om te gaan met het inhuren van extra expertise, etc. Het is goed om dat dan duidelijk vast te leggen. Onduidelijk is of de mediation bij een pakketprijs niet wordt beïnvloed door de druk op partijen en mediator om binnen een acceptabel aantal (contact)uren de mediation af te ronden omdat anders de kosten voor de mediator te groot worden? Het verdiend daarom m.i. de voorkeur om bij een pakketprijs duidelijk af te spreken hoeveel uren waaraan besteed kunnen worden en welke activiteiten je daarvoor mag verwachten. Mocht de mediation dan toch anders lopen dan bij aanvang verwacht kunnen partijen en mediator daarover in gesprek gaan.

Wel of niet werken met gesubsidieerde rechtsbijstand?

Er zijn mediators die niet willen werken met gesubsidieerde rechtsbijstand, ook wel toevoeging genoemd. Reden daarvan is dat het aanvragen en afwikkelen van een toevoeging veel administratief werk is en dat de vergoeding bijzonder laag is, namelijk € 120,20 per punt (jaar 2023). En voor een mediation van bijvoorbeeld tussen 4 en 24 uur worden maar 4 punten verstrekt. Gezien het hiervoor reeds aangehaalde gemiddelde uurtarief van een mediator van ruim € 150,‐ kan het dus zijn dat de mediator 24 uur moet maken waarvoor hij slechts € 900,20 krijgt i.t.t. de € 3600,­‐ wanneer hij dit zonder toevoeging had gedaan. Een heel verschil!
Maar waarom werken er wel mediators op toevoeging? Deels is dit omdat zij ‘vlieguren’ willen of moeten maken om hun registratie te behouden. Deels is dit op ideële basis omdat zij van mening zijn dat een ieder die rechtshulp nodig heeft daar een mediator voor moet kunnen vinden.

Plaats van de mediation

Indien een mediation niet bij het scheidende echtpaar thuis kan, op de werkplek bij de conflicterende werknemer en werkgever of in een spreekruimte van de mediator, dan moet er een geschikte mediationruimte worden ingehuurd. Dit brengt natuurlijk extra inhuurkosten met zich, naast extra reistijd/‐kosten voor partijen en mediator. Kan een van de genoemde opties wel dan beperken de kosten zich, naast de inhuurkosten, vaak tot de reistijd/‐kosten voor de mediator.

De kwaliteit van de mediator.

De aloude discussie over wat kwaliteit is. Wordt die nou bepaald door de snelheid waarmee de mediation is afgerond, de tevredenheid van de deelnemers, het resultaat van de mediation of andere gronden? Dit blijft lastig. Vooralsnog lijkt een goed opgesteld evaluatieformulier die wordt ingevuld door partijen het beste weer te geven of er sprake is geweest van een kwalitatief goed verlopen mediation. Dit in combinatie met een positieve waardering van de peer review geeft voldoende vertrouwen in de betreffende mediator. Natuurlijk wil dat niet zeggen dat de mediator altijd de juiste, volledige en meest in die situatie gewenste informatie beschikbaar heeft gesteld. Denk daarbij bijvoorbeeld aan actuele fiscale regelingen, wettelijke zaken in arbeidsmediations, en dergelijke. De kans is het grootst als daaraan ook wordt voldaan als de mediator aantoonbaar regelmatig bijscholingen doet, deelneemt aan intervisies en voldoende mediations begeleid.

De bereidheid van de partijen om constructief mee te werken aan een oplossing.

De bereidwilligheid van deelnemers aan een mediation om constructief mee te werken aan een oplossing voor het gerezen conflict wordt door de mediator altijd voorafgaande aan het ondertekenen van de mediationovereenkomst gecontroleerd. Maar tussen het zeggen dat je dat wilt en het in de praktijk ook uitvoeren blijkt nog wel eens verschil te zitten. Het is deels ook aan de mediator dit tijdig te onderkennen en het gesprek aan te gaan en deelnemers hier bewust van te laten worden. Wanneer dit wordt nagelaten kan dit betekenen dat de mediation veel langer gaat duren dan van tevoren gedacht, omdat partijen langer in het conflict blijven hangen.

Tot slot

Uit bovenstaande kan men concluderen dat er veel factoren zijn die bepalen of deelnemers aan een mediation tevreden zijn met de kosten van een mediation. Veelal zal toch de tevredenheid van de deelnemers over het verloop en de uitkomst van de mediation een doorslaggevende rol spelen bij dat gevoel.